Powietrze obecne w pomieszczeniach mieszkalnych czy biurowych jest tak samo zanieczyszczone jak to, którym oddychamy na zewnątrz, a bywa, że nawet bardziej – ciepło i wysoka wilgotność są wspaniałym środowiskiem rozwoju dla drobnoustrojów chorobotwórczych takich jak bakterie i grzyby. Dlatego też tylko pozornie jesteśmy chronieni we własnych domach przed działaniem smogu, toksyn czy alergenów. Zanieczyszczenia powietrza możemy jednak skutecznie zatrzymać poza naszymi domami, blokując im dostęp do wewnątrz poprzez specjalne systemy i urządzenia filtrujące. Na co zwrócić uwagę projektując wentylację w domu, jakie urządzenia wybrać, aby cieszyć się czystym powietrzem bezpiecznym dla naszego zdrowia? Jaki rodzaj filtrów powietrza warto stosować? Oto najważniejsze informacje na ten temat.
Jaki jest cel i sens filtracji powietrza?
Od jakości powietrza, którym oddychamy na co dzień, zależy nasze zdrowie i dobre samopoczucie. Jeśli jest ono czyste, czujemy się świetnie, mamy energię do działania, a nasza odporność utrzymuje się na wysokim poziomie. W przypadku gdy jakość powietrza jest niska, doświadczamy szeregu negatywnych skutków – cierpimy na bóle głowy, jesteśmy zmęczeni i bez życia, częściej zapadamy na choroby związane z układem oddechowym, alergie, astmę czy przewlekłe schorzenia płuc.
O jakości powietrza świadczy ilość obecnych w nim zanieczyszczeń – cząstek pyłów zawieszonych, tlenku i dwutlenku węgla, tlenków azotu i siarki, alergenów, bakterii, wirusów i grzybów. Wszystkie one mają negatywny wpływ na ludzki organizm, przy czym najgorzej reagują na nie organizmy dzieci, osób starszych czy przewlekle chorych.
Zanieczyszczenia powietrza na zewnątrz nie da się uniknąć, a ono z każdym rokiem jest coraz większe i coraz bardziej niebezpieczne dla naszego zdrowia. Ale możemy zadbać o jego jakość w naszych domach. Dlatego też coraz większym zainteresowaniem cieszą się rozwiązania pozwalające na jego oczyszczenie, i to jeszcze zanim trafi ono do wnętrz naszych domów i mieszkań.
Rodzaje wentylacji
Nowoczesne domy są dobrze ocieplone i wyposażone w szczelne drzwi i okna. Dzięki temu możemy skutecznie zatrzymywać w nich ciepło, skutkiem ubocznym jednak jest pogorszenie się efektywności naturalnej wentylacji pomieszczeń, a to ona przecież odpowiedzialna jest za dopływ świeżego powietrza z zewnątrz oraz wypieranie przez nie tego już zanieczyszczonego. W budynkach mieszkalnych stosuje się obecnie najczęściej trzy rodzaje wentylacji:
- grawitacyjną – czyli naturalną. Jej skuteczność uzależniona jest od warunków pogodowych, wykorzystuje ona bowiem różnice pomiędzy gęstością powietrza na zewnątrz a tego wewnątrz;
- mechaniczną wywiewną – napływ powietrza do domu zapewniają nawiewniki ścienne lub też okienne, natomiast jego odprowadzenie możliwe jest dzięki wentylatorom;
- mechaniczną nawiewno – wywiewną z odzyskiem ciepła – w tym wariancie zarówno dopływ jak i odpływ powietrza zapewniają wentylatory wyposażone w urządzenie służące do odzysku ciepła skumulowanego w powietrzu.
A jaki związek mają przytoczone informacje z zagadnieniem, jakim jest filtracja powietrza? Mianowicie taki, że przy obecnym zanieczyszczeniu nawet sprawnie działająca wentylacja, niezależnie od jej typu, może nie zapewnić nam czystego powietrza w domu, jeśli nie uzupełnimy jej o urządzenia służące do oczyszczania go. Co wiemy o oczyszczaczach? Jakie są dostępne możliwości i czy są one skuteczne w usuwaniu zanieczyszczeń?
Urządzenia i systemy do oczyszczania powietrza
Na rynku obecnie mamy bardzo duży wybór różnorodnych urządzeń służących do oczyszczania powietrza w domach. Wśród nich wymienić należy oczyszczacze powietrza, nawiewniki okienne, jonizatory i rekuperatory. Czym się charakteryzują, czym różnią między sobą i które z tych rozwiązań warto zainstalować w domu? Jakie filtry należy wybrać i dlaczego?
Nawiewniki okienne
Nawiewnik jest niewielkim urządzeniem, które instaluje się w szczelinach w górnej części ramy okiennej albo też między nią a nadprożem (wówczas nie ma konieczności frezowania szczeliny). Zadaniem, które ma do spełnienia nawiewnik, jest zapewnienie przepływu powietrza z zewnątrz do środka pomieszczenia. Producenci oferują trzy rodzaje nawiewników – ciśnieniowe, higrosterowane oraz dwusystemowe.
Do zalet specjalistycznych nawiewników należy z pewnością fakt, iż filtrują one pyły zawieszone, alergeny oraz bakterie, wirusy i grzyby jeszcze zanim te trafią do wnętrza naszego domu. Poza tym niektóre z nich wyposażone są w tłumiki akustyczne, które skutecznie ograniczają hałas dochodzący z zewnątrz. Możemy ręcznie regulować przepływ powietrza przez te urządzenia, zdać się na sterowanie automatyczne lub zamknąć do poziomu infiltracji.
Aby nawiewnik mógł działać i spełniać swoje zadanie, konieczne jest użycie filtrów do oczyszczania powietrza. Filtry, jakie mamy do wyboru, to przede wszystkim filtr standardowy złożony z włókien poliestrowych, bardzo skuteczny filtr węglowy (pochłania do 45% cząsteczek PM 2,5 oraz do 98% PM10) lub zaawansowany filtr Select zapewniający filtrację powietrza na poziomie 80% pyłów PM2.5 i 99% pyłów PM10. Więcej o wspomnianych filtrach do nawiewników okiennych przeczytasz tutaj.
Oczyszczacz powietrza
Zasada działania oczyszczacza powietrza znacznie różni się od działania nawiewników. Jest to urządzenie, które pobiera powietrze obecne we wnętrza, przepuszcza je przez filtr powietrza i z powrotem oddaje do pomieszczenia. Na rynku możemy kupić modele wielofunkcyjne, które również nawilżają, osuszają i jonizują powietrze w domu. Są to urządzenia przenośne o różnym poziomie przepływu powietrza. Podobnie jak nawiewniki, wymagają użycia filtrów powietrza oraz ich regularnej wymiany.
Wśród wielu modeli oczyszczaczy powietrza znajdziecie urządzenia, których cena zaczyna się już od kilkuset złotych. Bez najmniejszych problemów kupicie również dopasowane do poszczególnych modeli filtry powietrza.
Należy jednak pamiętać, że oczyszczacze filtrują powietrze znajdujące się wewnątrz naszych mieszkań i domów. Jeżeli do środka dostaje się silnie zanieczyszczone powietrze, urządzenie może nie poradzić sobie z prawidłową filtracją i wymagana będzie częstsza wymiana filtrów. Z tego powodu oczyszczacze dobrze współpracują z nawiewnikami antysmogowymi, które to wstępnie filtrują napływające do mieszkań powietrze.
Zakup oczyszczacza należy dobrze przemyśleć pod kątem skuteczności i wielkości powierzchni domu – w tych większych domach należy zastosować kilka egzemplarzy.
Jonizator
Zupełnie inaczej niż w oczyszczaczach i nawiewnikach – w jonizatorach nie następuje wymiana powietrza. Te urządzenia wytwarzają ozon i aniony tlenu, których zadaniem jest usuwanie jonów dodatnich przyciągających cząsteczki wirusów, zarodników pleśni, bakterii i grzybów obecnych w powietrzu.
To bardzo ciche urządzenie o wysokiej skuteczności dostępne w wielu modelach mogące zawierać wymienne filtry powietrza lub też bez nich. Trzeba jednak pamiętać, że duże ilości ozonu mogą być szkodliwe, więc jonizatorów należy używać przestrzegając wskazówek zawartych w instrukcji obsługi.
Rekuperator
Rekuperator jest elementem wentylacji mechanicznej, którego zasadniczym zadaniem jest zapewnienie odzyskania ciepła z powietrza. Mogą jednak pełnić również funkcję oczyszczaczy, pod warunkiem, że wyposażymy jednostkę w filtry powietrza. Możemy się wówczas cieszyć ciepłem i brakiem zanieczyszczeń we własnym domu.
Jaki filtr powietrza wybrać?
Sercem każdego sprzętu filtrującego jest filtr – dobrej jakości, regularnie wymieniany na nowy. To on odpowiada za oczyszczanie z zanieczyszczeń – pyłu, cząstek organicznych, toksyn. Jaki filtr wybrać? Możemy wybierać spośród kilku rodzajów:
- filtry HEPA i EPA – bardzo skutecznie usuwają zanieczyszczenia wchodzące w skład smogu oraz cząsteczki organiczne. Filtr HEPA zbudowany jest z wykonanych z polimerów włókien, a jego skuteczność zależy od ich grubości i średnicy oraz gęstości utkania i czasu przepływu powietrza;
- filtry węglowe – tego rodzaju filtry wyłapują nawet bardzo małe cząstki, metale ciężkie, dym tytoniowy i nieprzyjemne zapachy. To filtr o bardzo wysokiej skuteczności, cieszy się więc bardzo dużą popularnością. Dostępny jest w wielu modelach i przystępnych cenach;
- filtr elektrostatyczny – działa na zupełnie innej zasadzie niż pozostałe filtry. Nie wyłapuje zanieczyszczeń mechanicznie, lecz poddaje je jonizacji, czyli ładuje ujemnym ładunkiem elektrostatycznym, dzięki czemu są one następnie wyłapywane przez naładowaną dodatnio drobną siateczkę. Aby zregenerować zabrudzony filtr, wystarczy spłukać go wodą. Pamiętajmy jednak, że wykazuje skuteczność w przypadku cząstek pyłów czy drobnoustrojów, lecz w czasie jego pracy wydziela się ozon.
W obecnych czasach – kiedy to większość czasu spędzamy w zamkniętych pomieszczeniach – zakup urządzeń filtrujących i/lub oczyszczających powietrze stał się niemal koniecznością. W końcu czyste powietrze w domu czy miejscu pracy to podstawa naszego dobrego samopoczucia i zdrowia.
